Kontaktno slovensko jezikoslovje v alpsko-jadranskem prostoru
Vrsta predmeta
Študijski program in stopnja
Jezik poučevanja
slovenščina
Predavanja | Seminar | Vaje | Druge oblike študija | Samostojno delo | ECTS |
---|---|---|---|---|---|
50 | 30 | 95 | 7 |
Pogoji za vključitev v delo oz. za opravljanje študijskih obveznosti:
Operativna izvedba predmeta (syllabus) bo študentom na voljo v elektronski obliki na spletnih straneh fakultete. Gradiva in viri bodo dostopni deloma v obliki izročkov in PPT, deloma v elektronski obliki na spletni strani »študijska gradiva«. Predmet se bo predvidoma izvajal v učilnici, opremljeni z avdiovizualnimi učnimi pripomočki.
Vsebina
V okviru predmeta Kontaktno slovensko jezikoslovje v alpsko-jadranskem prostoru bodo študentje spoznavali mejnike, ki so zaznamovali vznik in razvoj kontaktne slovenistike na obravnavanem območju, ki sega od Ziljske, Kanalske doline in Zgornjesavske doline na severu prek Rezije in Furlanije do Krasa in Istre na jugu. Soočali se bodo z diahronimi in sinhronimi razsežnostmi jezikovnega stika slovenskega, hrvaškega, italijanskega in nemškega jezika na zahodni slovenski jezikovni meji, s poudarkom na Krasu, slovenski in hrvaški Istri ter Tromeji. Na osnovi pridobljenih informacij, literature in seminarskega dela, ki se bo odvijalo tudi na terenu, se bodo seznanjali z najvidnejšimi interferenčnimi pojavi vdiranja romanskih in germanskih elementov v slovenski knjižni jezik in slovenska narečja, pa tudi z vzporednim procesom prevzemanja slovanskih prvin v sosednjih romanskih in germanskih jezikih ter narečjih.
ZGODOVINSKI ORIS | METODOLOGIJA INTERFERENČNIH POJAVOV IN NJIHOV PRIKAZ |
Alasijev italijansko-slovenski slovar Vocabolario Italiano, e Schiauo (1607) kot prvi primer leksikološkega raziskovanja kraškega (devinskega) govora | Predstavitev jezikovne podobe obravnavanega območja z dialektološkega in sociolingvističnega vidika |
Gutsmanov slovar Deutsch-windisches Wörterbuch (1789), Jarnikov slovar Versuch eines Etymologikons der Slowenischen Mundart in Inner-Oesterreich (1832) in Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar (1893) kot zakladnica slovenskega izrazja v alpsko-jadranskem prostoru | Kontaktno jezikoslovje in njegova opredelitev |
Škrabčeve Jezikoslovne razprave kot mejnik slovenskega jezikoslovja na zahodni slovenski jezikovni meji (1880) | Materni jezik v razmerju do tujega jezika oz. Jezik 1 : Jezik 2 v narodnostno mešanem okolju |
Štrekljeve razprave o slovanskih izposojenkah v furlanščini in italijanščini (1904, 1909) kot osnova za vse nadaljnje raziskave interferenčnih pojavov | Pojav dvojezičnosti in večjezičnosti |
Skubičevi monografiji o romanizmih na zahodni slovenski jezikovni meji (1997) in o slovenizmih v obsoški furlanščini (2006) kot sistematičen prikaz slovenske interference na vseh jezikovnih ravninah | Preklapljanje iz enega jezikovnega koda v drugega (code switching) |
Dialektološke raziskave istrskega narečja od Małeckega (1930) do današnjih dni | Pojav interference in prevzemanja besed na stičišču slovanskega, romanskega in germanskega sveta |
Celovška slovenistika kot prvi uspešni poskus avdiovizualnega prikaza slovenskih koroških govorov | Slovenska interferenca v italijanski tržaščini: izvor tržaških slovenizmov, njihova raba in semantična porazdelitev, pretvorbe tržaških slovenizmov |
Graška slovenistika in Tezaver slovenskega ljudskega jezika na Koroškem | Romanske jezikovne prvine (vpliv furlanščine in italijanščine) na zahodni slovenski jezikovni meji: oblikoslovni in skladenjski romanski vzorci, kalki, iz romanščine prevzete besede |
Madžarske izposojenke v prekmurščini | Romanske izposojenke v botanični terminologiji slovenske Istre |
Razmah geolingvistike in z njo povezanih etimoloških raziskav v kraškem in istrskem prostoru | Razslojenost romanizmov v poljedelskem in vinogradniškem izrazju slovenske Istre: latinska, furlanska, beneška, istrskoitalijanska, tržaškoitalijanska in italijanska plast |
Slovenski govori Tromeje kot enkraten primer večjezičnosti na stičnem jezikovno mešanem območju | Ribiška kulturna dediščina in jezikovna raznolikost v alpsko-jadranskem prostoru |
Cilji in kompetence:
Študentje se bodo:
- Seznanili s temeljnimi etapami slovenskega kontaktnega jezikoslovja v alpsko-jadranskem prostoru
- Spoznali bodo metodološke pristope pri raziskovanju interferenčnih pojavov na jezikovno mešanih območjih
- Z vključitvijo v terensko delo in seminarskimi nalogami bodo prispevali svoj aktivni doprinos k obravnavani tematiki
Predvideni študijski rezultati:
Znanje in razumevanje:
- Na podlagi predavanj bodo študentje pridobili širok vpogled v preteklo in današnje stanje slovenskega kontaktnega jezikoslovja v alpsko-jadranskem prostoru
- Predavateljevo izbrano tematiko bodo poglobili z lastnimi ugotovitvami in aktivno diskusijo
- Iz gradiva, zbranega na terenu, bodo izluščili prevzete besede, jih opredelili z vidika jezikovnega fonda in tako sestavili svoje seminarske naloge o konkretnih interferenčnih pojavih na obravnavanem območju
Metode poučevanja in učenja:
Učne oblike:
- Frontalna oblika poučevanja
- Delo v manjših skupinah
- Samostojno delo študentov
Učne metode:
- Razlaga
- Razgovor/diskusija/debata
- Vaje z besedili in viri
- Seminarske terenske vaje
- Individualna izdelava seminarske naloge in njen zagovor
- Vključevanje gostov iz stroke
Načini ocenjevanja:
Ustni izpit Aktivno sodelovanje pri vajah Terensko delo Seminarska naloga Zagovor seminarske naloge |
40 % 10 % 10 % 30 % 10 % |